Ymateb Ofcom i argymhellion y Pwyllgor Diwylliant y
Gymraeg a Chyfathrebu
Parthed argymhelliad 8. “Rydym yn argymell bod Llywodraeth y DU
ac Ofcom yn ystyried diwygio Cod Ymarfer Ofcom ar gyfer darparwyr
Canllaw Rhaglenni Electronig i sicrhau bod S4C yn amlwg yng Nghymru
yn y Canllawiau Rhaglenni Electronig a chymwysiadau teledu deallus,
fel gwasanaeth iPlayer y BBC.”
Tarddiad ac amodau
cod Canllaw Rhaglenni Electronig (EPG) cyfredol Ofcom ynghylch rhoi
lle amlwg
Mae Deddf Cyfathrebiadau 2003 (“y
Ddeddf”) yn gosod dyletswydd ar Ofcom i sicrhau bod sianeli
gwasanaeth cyhoeddus yn cael lle digon amlwg ar Ganllawiau
Rhaglenni Electronig. Yn fwy penodol, mae adran 310 o'r Ddeddf yn
ei gwneud yn ofynnol i Ofcom fynd ati i lunio, ac o bryd i’w
gilydd adolygu a diwygio, cod sy’n rhoi arweiniad ar yr
arferion y dylid eu dilyn wrth ddarparu canllawiau rhaglenni
electronig. Mae hyn yn cynnwys arferion ar gyfer rhoi’r fath
le amlwg y mae Ofcom yn ei ystyried yn briodol wrth restru neu
hyrwyddo, neu restru a hyrwyddo’r rhaglenni sydd ym mhob
sianel gwasanaeth cyhoeddus ar gyfer aelodau’r gynulleidfa
fwriedig.
Er mwyn gweithredu’r ddyletswydd hon, mae Ofcom
wedi cyhoeddi Cod Ymarfer ar Ganllawiau Rhaglenni Electronig
(“Cod EPG Ofcom”). Mae’n gosod yr egwyddorion cyffredinol y
mae’n rhaid i ddarparwyr EPG gydymffurfio â hwy
(paragraff 3 Cod EPG Ofcom), ond sy’n gadael iddynt
benderfynu sut maent yn cydymffurfio â'r egwyddorion
cyffredinol hyn:
Mae Ofcom
o’r farn fod ‘rhoi lle amlwg priodol’ yn
caniatáu rhywfaint o wahaniaethu o blaid sianeli darlledu
gwasanaeth cyhoeddus. Ond, nid yw’n bwriadu rhagnodi beth
ddylai rhoi lle amlwg priodol ei olygu, gan fod sawl ffordd bosibl
i’r Canllawiau Rhaglenni Electronig ddangos gwybodaeth am
raglenni sydd yng ngwasanaethau darlledu gwasanaeth cyhoeddus. Yn
unol â hynny, mae’n ofynnol bod darparwyr EPG yn
cydymffurfio â'r egwyddorion cyffredinol canlynol:
a.
Dylai darparwyr EPG sicrhau bod y dull maent yn ei
fabwysiadu er mwyn sicrhau lle amlwg priodol, wedi’i
gyfiawnhau’n wrthrychol a dylent gyhoeddi datganiad yn
disgrifio eu dull;
b.
Bydd Ofcom yn rhoi sylw i fuddiannau dinasyddion a
disgwyliadau defnyddwyr wrth ystyried a yw dull penodol ar gyfer
rhestru sianeli gwasanaeth cyhoeddus yn rhoi lle amlwg priodol;
a
c.
wrth roi lle amlwg priodol i sianeli darlledu
gwasanaeth cyhoeddus, dylai Canllawiau Rhaglenni Electronig alluogi
gwylwyr mewn ardal i ddewis y fersiynau rhanbarthol mwyaf priodol
o’r sianeli hynny drwy brif restrau’r sianeli hynny ar
yr amod bod y gwasanaeth darlledu gwasanaeth cyhoeddus dan sylw
wedi sicrhau gwasanaethau sy’n galluogi hyn.
Yn ddiweddar, rydym wedi cadarnhau bod Ofcom yn
ymwybodol o’r rôl bwysig y mae lle amlwg yn yr EPG
wedi'i chwarae wrth gefnogi’r system sianeli darlledu
gwasanaeth cyhoeddus: yn ein hadolygiad diwethaf o sianeli darlledu
gwasanaeth cyhoeddus, daethom i’r casgliad y dylai’r
egwyddorion craidd sy’n sail i gynnwys a darpariaeth
gwasanaeth cyhoeddus barhau; y dylai cynnwys gwasanaeth cyhoeddus
fod ar gael i bawb, ac yn hawdd cael gafael arno ar systemau y
mae’r gwylwyr yn eu defnyddio, a’u bod yn amlwg er mwyn
ei gwneud hi’n hawdd dewis. Nodwyd gennym hefyd fod angen
rhoi ystyriaeth bellach i rai materion o ganlyniad i’n
hadolygiad, gan gynnwys rhoi lle amlwg.
Yn 2016 aeth y
Llywodraeth ati i ystyried y posibilrwydd o ddiwygio’r system
rheoleiddio lle amlwg ar y Canllawiau Rhaglenni Electronig, a daeth
i’r casgliad bod y system yn dal i fod yn effeithiol gan
ddiystyru unrhyw ddiwygio deddfwriaethol.
Gwasanaethau a ddaw o dan gochl y gofyniad i roi lle
amlwg
Mae’r rhestr
o sianeli a ddaw o dan gochl y gofyniad i roi lle amlwg
wedi’i nodi yn adran 310 y Ddeddf: h.y. fersiynau digidol
gwasanaethau BBC, yn ogystal â gwasanaethau digidol Channel
3, 4 a 5, Teletext a S4C. Mae’r Ddeddf yn nodi hefyd y gall
yr Ysgrifennydd Gwladol ychwanegu at y rhestr o sianeli darlledu
gwasanaeth cyhoeddus neu dynnu oddi arni. Ychwanegodd yr
Ysgrifennydd Gwladol wasanaethau teledu lleol at y rhestr yn 2012
drwy gyfrwng gorchymyn.
Nid oes dim
newidiadau eraill wedi'u gwneud i’r rhestr o sianeli nac
i’r darpariaethau deddfwriaethol yng nghyswllt rhoi lle amlwg
ers i’r Ddeddf ddod i rym.
Nid yw cymwysiadau
teledu deallus fel iPlayer y BBC neu unrhyw wasanaeth fideo
ar-alwad wedi cael eu rhestru o dan adran 310. O ganlyniad, nid
ydynt yn gorfod dilyn Cod EPG Ofcom, ac nid oes yn rhaid i Ofcom
chwarae unrhyw rôl i sicrhau bod y gwasanaethau hyn, na
darparwyr cynnwys penodol o fewn y gwasanaethau hyn, yn cael lle
amlwg.
Lle amlwg i S4C ar
Ganllawiau Rhaglenni Electronig
Fel y nodwyd
uchod, mae’n ofynnol bod darparwyr EPG yn cydymffurfio
â Chod EPG Ofcom wrth ddyrannu safleoedd EPG ac, yn benodol
yn y cyd-destun hwn, yn cydymffurfio ag adran y Cod sy’n
berthnasol i roi lle amlwg i sianeli gwasanaeth cyhoeddus. Nid
yw’r Cod yn rhagnodi beth yw ystyr rhoi lle amlwg priodol yng
nghyd-destun unrhyw wasanaeth penodol, ond mae’n nodi
egwyddorion cyffredinol.
Os oes unrhyw ddarlledwr yn pryderu am y safle a ddyrannwyd iddo
gan ddarparwr EPG, mae’n werth nodi y gall gysylltu
â’r darparwr EPG hwnnw yn uniongyrchol i geisio datrys
y mater. Nid oes gan Ofcom rôl reoleiddiol mewn trafodaethau
o’r fath. Gall darlledwyr gyflwyno cwyn i Ofcom hefyd os
ydynt o’r farn bod darparwr EPG trwyddedig wedi torri amodau
gofynion ein Cod EPG. Nid ydym wedi cael sylwadau penodol gan S4C
i’r perwyl hwn hyd yma.
Yn olaf, rydym yn
cydnabod ei bod yn ofynnol, o dan adran 310 Deddf Cyfathrebiadau
2003, i ni adolygu’r darpariaethau o ran rhoi lle amlwg o
bryd i’w gilydd. Ond, dim ond hyn a hyn o adnoddau sydd
gan Ofcom, ac mae’n ailasesu’n rheolaidd beth
yw’r ffordd orau o ddefnyddio’r adnoddau hynny.
Yn sgil blaenoriaethau polisi sy’n cystadlu â hyn, a
chan nad oes diwygio deddfwriaethol, nid oes fwriad gennym ar hyn o
bryd i adolygu'r Cod EPG yng nghyd -destun darpariaethau i roi lle
amlwg. Rydym yn ymwybodol bod y Cod presennol yn cyfyngu
rhywfaint ac felly mae’n bosib y byddwn yn ailedrych ar y
sefyllfa hon yn y dyfodol.
Parthed argymhelliad 11.
Rydym yn galw ar Ofcom i asesu pa bwerau sydd ganddo i gynyddu
cwotâu Channel 4 y tu allan i Loegr cyn adnewyddu’r
drwydded nesaf yn 2024 a thrwy wneud hynny, ailystyried yr opsiynau
mwy heriol a awgrymwyd ar gyfer cynyddu’r cwota yn
2013-14.”
Yn unol â'r Ddeddf
Cyfathrebiadau, rhaid i Ofcom roi trwydded ar gyfer darlledu
Channel 4 ac mae’n gorfod gosod ystod o rwymedigaethau yn
nhrwydded Channel 4, gan gynnwys:
·
Cwotâu ar gyfer cyfran isaf o
gynyrchiadau gwreiddiol cymwys i gael eu comisiynu gan gynhyrchwyr
annibynnol ac o’r tu allan i Lundain;
·
Cwotâu ar gyfer cyfran isaf
benodol o raglenni gwreiddiol ar gyfer y sianel; a
·
Gofynion i gynnwys swm priodol o
newyddion y DU, materion cyfoes, a rhaglenni i ysgolion;
·
Cylch gwaith gwasanaeth cyhoeddus
penodol sy’n cael ei osod yn amod yn y drwydded.
Wrth osod amodau’r drwydded,
rhaid i Ofcom ystyried a yw’r rhwymedigaethau a osodwyd ar
Channel 4 yn cyfrannu at ddibenion cyffredinol darlledu gwasanaeth
cyhoeddus. Rhaid i ni ystyried hefyd gyfraniad a chost gwahanol
amodau'r drwydded a bod y drwydded, ar y cyfan, yn
gynaliadwy.
Rhoddodd Ofcom ystyriaeth i hyn yn ei
Ail Adolygiad o Ddarlledu Gwasanaeth Cyhoeddus ac o ganlyniad, newidiodd rai o amodau'r drwydded ar
gyfer Channel 4. Roedd hyn yn cynnwys cynyddu’r cwota ar
gyfer rhaglenni a gynhyrchir y tu allan i Lundain i 35% o’r
gwariant a’r oriau. Ar ben hynny, rydym wedi gosod cwota
newydd hefyd ar gyfer cynhyrchu y tu allan i Loegr (h.y. yng
ngwledydd y DU: Cymru, Yr Alban a Gogledd Iwerddon) o
3%.
Fel rhan o broses adnewyddu'r
drwydded ar gyfer Channel 4 yn 2014, aethom ati i gynyddu'r cwota
ar gyfer y tu allan i Loegr i 9% o’r gwariant a’r oriau
erbyn 2020. Ar ôl ystyried y dystiolaeth ac ymatebion y
rhanddeiliad a gawsom yn y broses ymgynghori, roeddem o'r farn fod
rhoi ffigur o 9% erbyn 2020 yn ofyniad cymesur y gellid ei
gyflawni. Rhaid bod modd cyfeirio’r gofyniad at ganolfannau
cynhyrchu yng Nghymru, Yr Alban a Gogledd Iwerddon. Rydym wedi
nodi’r rhesymau dros hyn yn natganiad adnewyddu’r
drwydded.
Gan nad yw lefel y cwota newydd wedi dod i rym eto,
ni allwn adolygu pa mor effeithiol yw. Er nad ydym yn bwriadu
ailystyried lefel y cwota hwn ar hyn o bryd, byddwn yn dal i
fonitro cynnydd Channel 4 yn y maes hwn fel rhan o’n hymateb
blynyddol i’r Datganiad o Bolisi Cynnwys Cyfryngau. O hyn,
rydym yn nodi bod Channel 4 wedi gwneud cynnydd tuag at
gyflawni’r gofyniad 9% yn ystod y blynyddoedd
diwethaf:
|
|
2011
|
2012
|
2013
|
2014
|
2015
|
|
Y tu allan i
Loegr:
Cyfran y
gwariant
|
4.2%
|
5.4%
|
5.9%
|
6%
|
7%
|
|
Y tu allan i
Loegr:
Cyfran yr oriau
|
5%
|
7%
|
6.6%
|
6.1%
|
9%
|
Rydym yn nodi hefyd fod Ch4 yn
ymwneud mwy ag ystod o gynrychiolwyr gwledydd i feithrin perthynas
bellach ac adrodd ar y cynnydd, gan gynnwys pob un o Bwyllgorau
Cynghori Ofcom ar gyfer pob gwlad.
Parthed barn y Pwyllgor am
drwydded Sianel 3 i Gymru: “Er ei fod beth amser i
ffwrdd, wrth ystyried trwydded newydd Sianel 3 ar gyfer Cymru,
credwn y dylid rhoi ystyriaeth i lacio rhai o’r gofynion a
osodir ar ddeiliad y drwydded yn gyfnewid am fwy o allbwn
sy’n benodol Gymreig. Fodd bynnag, o ystyried na chaiff y
drwydded ei hadnewyddu tan 2024, credwn fod achos i Ofcom edrych ar
y materion hyn cyn bod hanner ffordd drwy’r drwydded i weld a
ellir llacio rhai o’r gofynion yn gyfnewid am fwy o allbwn
sy’n benodol Gymreig.”
Gan fod trwydded
ITV Cymru yn rhan o rwydwaith Sianel 3, mae nifer o rwymedigaethau
yn y drwydded sy’n berthnasol i raglenni rhwydwaith yn
ogystal â rhaglenni sy’n benodol i faes y drwydded. Yn
unol â’r ddeddfwriaeth, mae’n ofynnol i Ofcom
osod gofynion sylfaenol ar gyfer pob un o’r rhwymedigaethau
hyn i’w gweithredu drwy gydol cyfnod y drwydded. Nid oes
gennym yr hawl i benderfynu a allwn gynnwys y rhwymedigaethau hyn
yn y drwydded
Yn ein datganiad
ar adnewyddu trwyddedau Sianel 3, roeddem o’r farn fod
amcangyfrifon ITV o gostau a manteision y drwydded yn rhesymol ac
yn debygol o barhau er mwyn sicrhau’r rhwymedigaethau ar
gyfer cyfran helaeth o gyfnod y drwydded nesaf. Nid ydym wedi cael
tystiolaeth sy’n gwrthddweud y farn hon.
Rydym yn
sylweddoli bod y rhanddeiliaid yn awyddus i weld darpariaeth well o
raglenni newyddion a rhaglenni nad ydynt yn rhaglenni newyddion,
sy’n berthnasol i Gymru, ac rydym wedi nodi yn y datganiad
nad yw’r rhwymedigaethau presennol yn atal trwyddedeion
Sianel 3 rhag darparu rhagor o gynnwys sy’n benodol i unrhyw
faes penodol yn y drwydded lle y bo hyn yn ymarferol.
